Оқиға және қасиет 

Delphi-де программалар оқиғалар арқылы басқарылады. Мысалы, пайдаланушы программа құру үшiн алдымен формаға компонент орнатып фор­мада орналастырылған компоненттi тышқан арқылы шертуi  мүмкiн. Осы iс-әрекет (тышқанның шертiлуi) оқиға деп аталады. Яғни, оқиға - программаның жмыс iстеуi барысында объект жағдайын өз­гертетiн белгiлi бiр iс-әрекеттi шақырады.

                Delphi-де әр оқиғаға атау берiлiп қойылған. Мысалы, ком­поненттер палитрасының Button түймесi арқылы формада орнатылған Button1 компонентiн шерту Click (Шерту) оқи­ғасын шақырады.

                Объектiге байланысты түрлi оқиғалар бар. Мысалы, формаға байланысты оқиғалар саны – 35 (3-сурет). Олар қасиеттер терезесiнiң Events қосымша бетiне енгiзiлген. Терезеде оқиға атауларының алдына On префиксi (қосым­шасы) тiркестiрiлiп жазылған. Ол - атаудың оқиға екендiгiн бiлдiретiн белгi.

 

 Delphi ортасында жиi қолданылатын оқиғалар:

OnClick – тышқан түймесiн бiр рет басу;

OnDblClick – тышқан түймесiн екi рет басу;

OnKeyDown – клавиштi басу;

OnKeyUp – басылған клавиштi босату;

OnMouseDown – тышқан түймесiн басу;

OnMouseUp – тышқан түймесiн босату;

OnMouseMove – тышқан көрсеткiшiн жылжыту;

OnCreate – форманы екi рет шерту, т.б.

Delphi-де программа (проект) екi бөлiмнен тұрады: ал­ғашқыда автоматты түрде project1 атауы берiлетiн проект файлы (негiзгi модуль) және unit1.pas атауы берiлетiн модуль. Олар жеке терезелерде орналастырылған. Модульге оқиғаларға сәйкес iс-әрекеттердi орындайтын про­грамма мәтiнi (проце­дура­лар) енгiзiледi (олар 1.4-тақырыпта кең түрде қарасты­рылған). Программа мәтiнiн про­граммалық код деп, терезенi программалық код терезесi не қысқаша редактор терезесi деп те атайды. Оны экранға шығару тәсiлдерi:

-         форманы жабу (жабу түймесiн шерту);

-         код терезесiнiң бiр шетi форма астында көрiнiп тұрса,

оны шерту. Терезе белсендiрулi түрде ашылады да, он­да процедура дайындамасы (үлгiсi) көрiнедi. Оның тақырыбы нүкте арқылы бөлiнген класс және процедура атаула­рынан тұрады  (4-сурет), т.б.

Формадан код терезесiне өту және код терезесiнен формаға өту  үшiн  F12  клавишiн басу  жеткiлiктi. 4-суретте көрiнiп тұрғаны – код терезесiне енгiзiлген процедура дайын­дамасы. Оқиғаға байланысты құрылатын процедура  оқиға­ны өңде­уiш не оқиғаны өңдеу про­це­дурасы делiнедi. Процедура  дайындамасының жазылу түрi:

Procedure <атау> (Sender : TObject);

сипаттау бөлiмi

begin

процедура денесi

end;

мұндағы Sender параметрi құрылатын процедураның қай клас­қа тиiстiлiгiн анықтайды.

Терезенiң сол бөлiгiндегi - браузер терезесi. Онда код терезесiнде барлық жарияланулардың құрылымын көрiп шы­ғу­ға болады.

 

 

 

 

             

 

 

 

 

1-сурет. Программалық код терезесi. Онда көрiнген процедура дайындамасы

Кез келген про­грамма program сөзiнен басталатын проект файлы мен бiр не бiрнеше модульдерден тұ­рады да, қолдан құрылатын программа мо­дуль iшiне енгiзiледi. Проект файлы dpr, модуль pas кеңейтiлуi бойынша сақталады. Проект фай­лын негiзгi модуль деп атайды. Негiзгi модульдiң мазмұны про­ек­тiнiң жалпы сипатта­ма­­сынан тұрады. Delphi iске қосылған кезде оны ол автомат­ты түрде дайындап шыға­ды.