Лабораторлық жұмыс №1

Тақырыбы: Лездік батырмалары.

Сабақтың мақсаты: Delphi тілінің батырмаларымен таныстыру. Edit, Label, Panel, Button және StaticText компоненттерін қолдануды үйрету.

Delphi үшін лездік батырмалардың құралдық панелі мына түрі былай болады:

 

 

Батырма

Батырма атқаратын жұмыс

Standard тобы

Репозитор объектіліріне жол ашады. File /New опциясының эквиваленті.

Бар файлды ашады. File / Open File опциясының эквиваленті.

Дискіде файлды сақтайды. File  / Save File опциясының эквиваленті (Ctrl+S пернесі жедел жол ашады.)

Жобаның барлық проектерін сақтау.  File / Save Аll опциясының эквиваленті.

 

Бағдарламаның алдында құрылған жобаны ашады. File / Open Project опциясының эквиваленті. (Ctrl+ F11  пернесі жедел жол ашады.)

 (клавиши быстрого доступа Ctrl+F11)

Жобаға жаңа файлды қосу. Project/ Add to Project опциясының эквиваленті.

 (Shift+F11 пернесі жедел жол ашады.)

Жобадан файлды жояды. Project / Remove from Project опциясының эквиваленті.

 

View тобы

Қайталау жобасына байланысты модульдердің тізімінен модульді таңдайды. View /Units опциясының эквиваленті. (Shift+F12 пернесі жедел жол ашады.)

 

Осы жобаға байланысты формалар тізімінен форманы таңдау.View / Forms опциясының эквиваленті. (Ctrl+F12 пернесі жедел жол ашады.)

 

Программа кодының терезесі мен форма терезесінің арасындағы белсенділікті туғызуға мүмкіндік береді. View / Toggle Form/Unit опциясының эквиваленті.  (F12 пернесі жедел жол ашады)

Эквива­лент опции View / Toggle Form/Unit (клавиша быстрого доступа F12)

Жаңа форманы құрады және оны жобаға қосады. File/New Form опциясының эквиваленті. 

 Debug тобы

Бағдарламаны топтастыра орындайды. Run / Run опциясының эквиваленті.   (F9 пернесі жедел жол ашады)

Реализует паузу в работе отлаживаемой программы. Эквивалент опции Run / Pro­gram Pause

 

Edit, Label, Panel, Button және StaticText компоненттерін қолдану.

1-ші мысал.

 1-ші суреттегідей формаға компоненттерді орналастырыңдар.

 

1-      сурет

Элементтер үшін келесі қасиеттерді белгілендер:

компонент

қасиеті

Мәні

Tform

Caption

Приложение Delphi

Button 1

Caption

Пуск

Label 1

Font

Жирный, 12 , қызыл

 

Пуск батырмасынан 2 рет шертіп келесі программаны жаз:

Label1.Caption:='Это мое первое приложение';

 

2-ші мысал

LabeledEdit бетпернесі Additional

 

 

2-сурет

Элементтер үшін келесі қасиеттерді белгілендер:

компонент

қасиеті

мәні

1

TForm

Caption

Умножение число

2

Button1

Caption

Расчет

3

Label1

Caption

Результат

4

LabeledEdit1

EditLabel + Caption

Text

Число1

1

5

LabeledEdit2

EditLabel + Caption

Text

Число2

1

6

Panel1

BevelInner + bvLowered

BevelOuter + bvRaised

 

 

Бағдарлама кодының келесі түрін Расчет батырмасына  жазыңдар:

Panel1.Caption:=LabeledEdit1.Text + ' * ' +

LabeledEdit2.Text + '=' +

FloatToStr(StrToFloat(LabeledEdit1.Text) *

StrToFloat(LabeledEdit2.Text));

 

// FloatToStr – нақты санның параметрін жазулар түріне айналдырады

// StrToFloat –символ түрінде берілген санды нақты сан түріне аударады.

 

3-ші мысал «Шеңбердің ауданы»

Берілген шеңбердің радиусына байланысты шеңбер ауданың табатын бағдарлама жаса. Бастапқы берілгендерді көрсету үшін контейнер Panel элементін пайдаланамыз. Суретте көрсетілгендегідей формаға компоненттерді орналастырамыз:

 

 

 

Элементтер үшін келесі қасиеттерді белгілендер:

компонент

свойство

значение

1

TForm

Caption

Вычисление площади круга

2

ТStatic Text1

 

Name

Caption

Font

Static Text1

Счет

Бирюзовый, жирный, 10 пт

3

Panel1

Caption

Bevel Inner

Bevel Outer

Bewel Width

(Пусто)

bvSpace

bvLowered

2

4

Panel2

Caption

Bevel Inner

Bevel Outer

Bewel Width

(Пусто)

bvNone

bvLowered

2

5

ТStatic Text1

Name

Caption

Font

Bevel Inner

Bewel Kind Bevel Outer

Static Text1

Счет

Бирюзовый, жирный, 10 пт

bvRaised

bkTile

bvRaised

6

ТStatic Text2

Name

Caption

Font

Bevel Inner

Bewel Kind Bevel Outer

Static Text2

Очистка

Бирюзовый, жирный, 10 пт

bvRaised

bkFlat

bvRaised

7

Tlabel1

Name

Caption

 

Word Wrap

Label1

«Введите радиус круга и нажмите на слове Счет»

True

8

Tlabel2

Name

Caption

Label2

Радиус

9

Tlabel3

Name

Caption

Label3

[]

10

TЕdit1

Name

Text

Edit1

(Пусто)

 

Бағдарлама:

 

// Расчет площади круга

procedure TForm1.StaticText1Click(Sender: TObject);

 var r:real; //  радиус (см)

     s:real;//  площадь (см)

 begin

 // если поле Edit1 пустое, то при выполнении функции

 // StrToFloat возникает ошибка.

 // Проверим, ввел ли пользователь радиус в поле Edit1

  if (length(Form1.Edit1.Text)=0)  then

    begin

        ShowMessage('Необходимо задать величину радиуса');

        exit; // завершить обработку события

    end;

    r:=StrToFloat(Form1.Edit1.Text); // ввести исходные данные

    s:=pi*sqr(r);     // пересчитать

 // вывести результат:

  Form1.panel2.Caption:='Площадь круга равна '+ FloatToStrF(s,ffGeneral,7,2)  + ' см';

 // при выводе результата изменить внешний вид границ вывода на приподнятый

  Form1.panel2.BevelOuter:=bvRaised;

 // изменить внешний вид слова "Очистка" на приподнятый

  Form1.StaticText2.BevelKind:=bkTile;

end;

// щелчок по слову "Очистка"

procedure TForm1.StaticText2Click(Sender: TObject);

begin

     // изменить внешний вид границ поля вывода на  пониженный

     panel2.BevelOuter:=bvLowered;

    // очистить  текстовое поле и поле вывода результата

      panel2.Caption:=' ';

      edit1.Text:=' ';

    // изменить внешний вид границ слова "Счет" на  пониженный

     StaticText1.BevelOuter:=bvLowered; {StaticText2.BevelKind:=bkFlat;}

   // изменить внешний вид границ слова "Очистка" на  пониженный

     StaticText2.BevelOuter:=bvLowered; {StaticText2.BevelKind:=bkFlat;}

end;

// ввод данных (изменение данных) в текстовом поле

procedure TForm1.Edit1Change(Sender: TObject);

begin

  // изменить внешний вид границ слова "Счет" на  приподнятый

    StaticText1.BevelOuter:=bvRaised;{StaticText1.BevelKind:=bkTile;}

  // изменить внешний вид границ слова "Очистка" на  приподнятый

    StaticText2.BevelOuter:=bvRaised;{StaticText1.BevelKind:=bkTile;}

end;

Тапсырмалар.

 

  1. Edit және Panel элементтерін пайдалана отыра, сәйкес элементтерден шерткенде мәтіннің түсін белгіленген түске өзгерту,  сонымен қатар, белгілі мезетте қай элементпен жұмыс істегеніңді визуалды түрде көрсету қажет.

 

 

  1. Жоғарыдағы есепке сүйене отырып шығарыңдар. Формадағы батырманың сөзіне байланысты форманың түсін өзгертіңдер.

 

 

  1. Екінші мәтіндік жазықтыққа мәтінді жазамыз. «Добавить» батырмасын басқан кезде бірінші мәтіндік жазықтықта пайда болуы керек. «Очистить» батырмасы жазықтықты тазартады.

 

 

  1. Мәтінді мәтін жазықтығы Edit1 жазу барсында, терілген мәтін автоматты түрде  Label1 компонентінде пайда болуы қажет.
  2. «Санды тап» және «Парольді енгіз» бағдарламасын құрыңдар. Бір санды жасыру қажет, ал пайдаланушы оны табуға тырысады.

 

 

 

 

6. Сарғылт түспен берілген label1 компеннентін екі рет шерткен кезде «Мен»  мәтіні шығуы қажет.

7. Форманы шерткенде Edit1 мәтіндік жазықтықта форманың аты жазылады, ал Label1  жазу компонентін шерткенде «Университет» сөзі пайда болуы керек. 1-ші жағдайда түсі қызыл, шрифт өлшемі 20, курсив, ал екінші жағдайда – сары, 25, жирный болуы қажет.

8. Теңіз айқасы (Морской бой). StaticText- тің бірнеше объектілерінен құралған бағдарламаны жасаңдар. Пайдаланушыға көрінбейтін «Кемелер» объектін анықтаңдар. Дұрыс тапқан түс көк түс, қате қызыл.

 



Алдыңғы тақырыпша Мазмұны Келесi тақырыпша